Trong quá trình làm việc với các dự án blockchain thực tế, mình có dịp trực tiếp triển khai cả Public Blockchain lẫn Private Blockchain cho nhiều mô hình khác nhau – từ hệ thống tài chính đến chuỗi cung ứng và các nền tảng đào tạo. Qua đó, mình nhận ra rằng mỗi loại blockchain đều có thế mạnh riêng, nhưng không phải lúc nào cũng phù hợp với mọi bài toán.

1. Public Blockchain – Tính minh bạch và cộng đồng là điểm mạnh

Public blockchain như Ethereum, BNB Chain, hay Polygon là những mạng lưới phi tập trung và công khai, nơi bất kỳ ai cũng có thể truy cập, xác minh giao dịch, và triển khai smart contract một cách minh bạch. Ưu điểm lớn nhất của các hệ thống này là tính minh bạch, phi tập trung và khả năng mở rộng cộng đồng. Mình từng trực tiếp triển khai một nền tảng gọi vốn cộng đồng (crowdfunding) trên Ethereum, và cảm nhận rõ sự tiện lợi trong việc triển khai nhanh chóng, không cần lo nhiều về hạ tầng ban đầu. Thêm vào đó, việc tận dụng hệ sinh thái rộng lớn và cộng đồng nhà đầu tư sôi động trên Ethereum giúp sản phẩm của mình dễ dàng được tiếp cận và lan tỏa hơn.

Tuy nhiên, cũng chính vì tính chất công khai và không giới hạn quyền truy cập, public blockchain lại không phù hợp với những dự án yêu cầu bảo mật nội bộ hoặc kiểm soát truy cập nghiêm ngặt, chẳng hạn như hệ thống quản lý nội bộ cho doanh nghiệp hay cơ quan nhà nước. Ngoài ra, mình cũng từng “dính đạn” khi triển khai dApp vào đúng thời điểm phí gas tăng đột biến – có khi chỉ một thao tác đơn giản cũng tiêu tốn vài chục đô la phí giao dịch. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng, mà còn khiến mình phải cân nhắc rất kỹ về thời điểm triển khai và quy mô của từng đợt tương tác on-chain.

2. Private Blockchain – Tối ưu cho doanh nghiệp và hệ thống nội bộ

Private blockchain, điển hình như Hyperledger Fabric hoặc các mạng permissioned blockchain, được thiết kế chuyên biệt để phục vụ môi trường nội bộ của tổ chức, doanh nghiệp hoặc các liên minh có quyền kiểm soát. Trong một dự án quản lý chuỗi cung ứng mà mình từng tham gia, bên mình đã chọn triển khai trên Hyperledger Fabric để xây dựng một hệ thống minh bạch nhưng có kiểm soát, nơi từng node đại diện cho các bên trong chuỗi như nhà sản xuất, nhà phân phối, kho vận, bán lẻ,…

Điểm mạnh rõ nhất của private blockchain là khả năng kiểm soát hoàn toàn: từ việc xác định ai có thể tham gia mạng, đến việc giới hạn quyền đọc/ghi từng loại dữ liệu, hay thiết lập các kênh riêng biệt (channel) giữa từng nhóm node – rất lý tưởng khi cần bảo mật thông tin giữa các phòng ban hoặc đối tác. Ngoài ra, vì không cần mining hay xác thực phức tạp như các mạng công khai, nên tốc độ xử lý giao dịch cực kỳ nhanh, độ trễ thấp và hiệu suất cao – phù hợp cho các bài toán yêu cầu xử lý dữ liệu liên tục như trong chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên, không có gì hoàn hảo cả. Việc sử dụng private blockchain đòi hỏi chi phí vận hành khá lớn, vì doanh nghiệp phải tự triển khai, giám sát, cập nhật và bảo trì toàn bộ hệ thống. Ngoài ra, hệ sinh thái cũng tương đối khép kín, nên nếu sau này muốn mở rộng ra công chúng hoặc tích hợp với các hệ thống blockchain công khai khác, sẽ gặp khá nhiều rào cản về kiến trúc và tương thích.

3. Một số kinh nghiệm rút ra

• Không có lựa chọn nào tốt nhất – chỉ có lựa chọn phù hợp nhất với đặc thù dự án và mục tiêu kinh doanh.

• Với các dự án cần minh bạch, minh chứng dữ liệu công khai, cộng đồng người dùng lớn và tích hợp ví Web3 như MetaMask, Coinbase… → nên ưu tiên public blockchain. Đặc biệt phù hợp với các sản phẩm B2C, gameFi, NFT, hay gọi vốn phi tập trung.

• Với các hệ thống nội bộ (ERP, SCM, quản lý tài sản số…), yêu cầu bảo mật cao, kiểm soát chặt quyền truy cập, dữ liệu nhạy cảm → private blockchain là lựa chọn ổn định hơn. Dễ audit, phân quyền rõ ràng và hiệu suất cao.

• Nếu có định hướng mở rộng sau này, nên thiết kế hệ thống theo hướng modular: dữ liệu nào cần private thì xử lý trong mạng permissioned, còn dữ liệu nào cần công khai thì đẩy sang public chain. Điều này giúp linh hoạt và mở rộng hệ sinh thái dần theo thời gian.

• Trải nghiệm cho thấy chi phí vận hành là yếu tố nhiều team thường đánh giá thấp ban đầu. Với private blockchain, cần chuẩn bị nhân sự, máy chủ và kế hoạch bảo trì rõ ràng để tránh bottleneck vận hành sau này.

• Nếu chưa chắc nên chọn hướng nào, bắt đầu từ môi trường testnet public để kiểm thử là cách tiết kiệm chi phí nhưng vẫn thu được phản hồi thực tế từ người dùng.

4. Kết luận

Viết bài này cũng là cách để nhìn lại hành trình mình đã trải qua với blockchain, hy vọng giúp được anh em dev nào đang tìm hướng đi phù hợp. Nếu có câu hỏi gì về triển khai public hay private blockchain có thể liên hệ với Snake Chain. Ngoài ra, sắp tới đây Snake Chain cũng sẽ cho ra mắt khóa học về Public Blockchain, với dự án bám sát thực tế giúp các bạn hiểu rõ hơn về cách vận hành cũng như triển khai.

Khóa học Public Blockchain với Solidity

Nếu anh/em đang tìm kiếm một dịch vụ thiết kế website giá rẻ chuyên nghiệp, hoặc muốn khám phá các khóa học và nâng cao kỹ năng lập trình thậm chí triển khai các giải pháp blockchain trong thực tế, thì Snake Chain sẵn sàng đồng hành cùng bạn! Liên hệ ngay với tụi mình qua số điện thoại 0812.303.471 hoặc qua email: snakechain.teams@gmail.com.

Liên hệ ngay với Snake Chain

Với đội ngũ giàu kinh nghiệm và hệ sinh thái dịch vụ toàn diện, Snake Chain không chỉ cung cấp dịch vụ mà còn chia sẻ kiến thức giúp bạn học nhanh và áp dụng được ngay vào dự án thực tế.